Het jaar 1867 wordt gezien als hét geboortejaar van de provincie Limburg, zoals we Limburg nu geografisch en bestuurlijk kennen.
De provincie Limburg bestaat in de huidige vorm sinds 1839. De provinciale bestuurslaag is al heel oud en bestaat feitelijk al langer dan Nederland als onafhankelijke staat. De provincie als aparte bestuurslaag vindt haar oorsprong in de Republiek der Zeven Provinciën in 1648.
Ontstaan en gebied
Het oudste Limburgs stamt uit +/- 1170, in het werk van Henric van Veldeke (een volkstalige schrijver uit Hasselt). Binnen Nederland wordt het logischerwijs gesproken in de provincie Limburg. Maar ook in een deel van België en Duitsland wordt Limburgs gesproken.
Limburg is als gewest in zijn huidige vorm pas in 1839 ontstaan en verkreeg zijn provinciale status in 1867. Het is daarmee op Flevoland na de jongste provincie van Nederland.
De bijzondere positie van Limburg duurde tot 1866, toen de Duitse Bond uiteenviel als gevolg van de tweestrijd tussen Pruisen en Oostenrijk. Tot 1906 bleef de provincie formeel de titel "hertogdom" gebruiken, hoewel het sinds 1866 een gewone provincie was.
Limburg is een van de belangrijkste provincies als het gaat om de Nederlandse wijnproductie . Zuid-Limburg heeft de hoogste concentratie wijngaarden van Nederland. De wijngebieden van Limburg hebben 3 Appellations: Maasvallei, Mergelland en Vijlen. De verwachting is dat Voerendaalse Bergen ergens in 2021 erkend zal worden.
Het Limburgs is een West-Germaanse taal. Taalkundig verschilt het Limburgs van de buurtalen Nederlands en Duits vanwege zijn contrastieve tonaliteit en eigen klankleer, grammatica en woordenschat.
Wist je dat Sittard de op-een-na oudste stad van Limburg is, en tevens ook één van de oudste steden van Nederland?
De naam van de provincies komt van de Belgische vestingstad Limburg, de hoofdstad van toenmalig hertogdom Limburg. De naam van de stad is afgeleid van lint (draak, lintworm) en burg (burcht).
Vanaf 1814 behoorde Limburg officieel tot het Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden en vanaf 1815 tot het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Maar 24 jaar later zou het, na de scheiding van België en Nederland, opgesplitst worden.
Naar het oosten toe vormt het Limburgs een continuüm met de Rijnlandse dialecten. De dialecten aan de overkant van de staatsgrens met Duitsland worden Duitse dialecten genoemd omdat ze door de Duitse cultuurtaal worden overkoepeld.
De verstaanbaarheid tussen het Limburgs en het Nederlands is beperkt en niet alle Nederlandstaligen kunnen de taal verstaan, tenzij ze in een gebied wonen waar ze hun taal regelmatig horen en horen. Eigenlijk lijkt het Limburgs op een variant van het Nederlands met sterke Duitse invloeden.
Het waren Provinciale Staten van 1886 die in hun voorjaarsvergadering - zoals dat toen heette - besloten de Koning een nieuw wapen te vragen. Het oude was nog steeds dat van hertogdom Limbourg sur Vesdre; de naamgever van onze provincie.
In 1839 kreeg de provincie Limburg de vorm die ze vandaag de dag nog steeds heeft. Tegen de zin van koning Willem I werden in dat jaar namelijk definitief de provincies Nederlands- en Belgisch-Limburg gescheiden. Daarmee was een einde gekomen aan zijn droom van een Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
Limburgers komen uit Limburg, net zo goed als Friezen uit Friesland komen en Zeeuwen uit Zeeland. Oké, Achterhoekers worden in navolging van spelers en fans van De Graafschap steeds vaker aangeduid als 'superboeren', maar die geuzennaam heeft niet zo'n traditie als de term Tukker.
Limburgers staan niet voor niets bekend als echte levensgenieters. Er is meer persoonlijke aandacht en alles lijkt er net een tandje langzamer te gaan. Van oudsher is de verbinding met de zuidelijkere culturen van Europa sterker vergeleken met de rest van Nederland.
Tijdens het Laat-Krijt, 70 tot 65,5 miljoen jaar geleden, waren Zuid-Limburg en een groot gebied eromheen bedekt door een ondiepe tropische zee. Wie een indruk wil krijgen van hoe het er toen uitzag, kan het beste een duik nemen in de Altlantische Oceaan rond de Bahama's.
Echt (Limburg) - Wikipedia.
De eerste taal waar we weet van hebben, is het Soemerisch. Er zijn kleitabletten gevonden met die taal erop van ongeveer 4000 jaar voor het begin van onze jaartelling (zie afbeelding). Het Soemerisch mag dus met de eer gaan strijken: het is niet echt de eerste, maar wel de eerste ons bekende taal.
1. Nijmegen vaakst geroemd als oudste stad van Nederland. Volgens archeologen waren er al in de late steentijd bewoners in het gebied dat nu Nijmegen is. Maar voor de Nijmegenaren werd de bezegeling van de titel oudste stad van Nederland een feit toen in 1980 een hele oude zuil werd opgegraven.
Elke week post Chapeau! een typisch Limburgs Lijstje dat ons Zuiderlingen bekend in de oren klinkt. Dit keer: 7 typisch Limburgse uitdrukkingen. Aomzeike (mieren), sjwelmensje (aardappel), pompestein (aanrecht) en kammezeualke (gilet) zijn woorden die steeds minder worden gebruikt in het dialect.
Fijn: Limburgers gebruiken heel vaak het woordje “fijn” als synoniem van leuk, tof, plezant. Als je in Limburg komt, moet je natuurlijk weten wat een vlaai is! Gans (= hele, helemaal) => wordt niet enkel in Limburg gebruikt, maar hier wel meer. Zeker de derde voorbeeldzin zou enkel iemand uit Limburg zeggen.
Enne is een typisch Limburgs begrip dat je niet direct kunt vertalen naar het Nederlands. Het woord heeft namelijk meerdere betekenissen waaronder: hoe is het?, wat is er gebeurd?, hoe is het mogelijk?, vertel me meer! etc. Want waarom zou je meer woorden gebruiken als slechts één woord ook volstaat?