De zelfdeterminatietheorie is in de psychologie een breed geaccepteerde en goed onderbouwde theorie. Die stelt dat welzijn wordt bepaald door de mate waarin mensen kunnen voldoen aan drie psychologische basisbehoeften: de behoefte aan autonomie, verbondenheid en competentie.
Volgens de ZDT zijn er drie psychologische behoeften ( autonomie, competentie, verbondenheid ) die universeel belangrijk zijn voor psychologisch welzijn en autonome motivatie.
Ieder mens heeft 3 basisbehoeften: competentie, autonomie en verbondenheid. De behoefte aan competentie gaat om het gevoel de capaciteiten te hebben om goed te kunnen functioneren. De behoeften aan autonomie gaat om de controle om zelf keuzes te maken en tot op zeker hoogte zelfstandig te kunnen handelen.
Dit zijn de eerste basisbehoeften, zoals zuurstof, voedsel en water. Maslow omschrijft deze behoeften als fysiologische of primaire biologische behoeften. Als deze eerste levensbehoeften niet direct beschikbaar zijn, dan hebben deze mensen geen behoefte aan zaken die in de andere vier categorieën vallen.
De drie psychologische basisbehoeften van kinderen zijn competentie, autonomie en relatie.
De zelfdeterminatietheorie is in de psychologie een breed geaccepteerde en goed onderbouwde theorie. Die stelt dat welzijn wordt bepaald door de mate waarin mensen kunnen voldoen aan drie psychologische basisbehoeften: de behoefte aan autonomie, verbondenheid en competentie.
Basisbehoeften verwijzen naar de meest essentiële bronnen die nodig zijn om te floreren als student, waaronder veiligheid, voedsel, huisvesting, financiële gezondheid en algeheel welzijn (fysiek, psychologisch en spiritueel) . Om actieve en betrokken leerlingen te zijn, is het belangrijk dat aan hun basisbehoeften wordt voldaan.
Mensen hebben bepaalde basisbehoeften. We moeten voedsel, water, lucht en onderdak hebben om te overleven. Als een van deze basisbehoeften niet wordt vervuld, kunnen mensen niet overleven. Voordat vroegere ontdekkingsreizigers op pad gingen om nieuwe landen te vinden en nieuwe werelden te veroveren, moesten ze ervoor zorgen dat aan hun basisbehoeften werd voldaan.
De drie basisbehoeften
Volgens Deci en Ryan delen alle mensen drie aangeboren psychologische basisbehoeften, te onderscheiden van de fysiologische behoeften. Deze drie basisbehoeften worden voorgesteld als het ABC van de psychische ontwikkeling.
Intimiteit en seksualiteit zijn basisbehoeften, net zoals eten, drinken en slapen. Het heeft dan ook een aanzienlijke invloed op iemands kwaliteit van leven.
Volgens het CAR-model van Luc Stevens stimuleer je motivatie door in te spelen op de volgende drie basisbehoeften; Competentie, autonomie en relatie.
Van onder naar boven zijn de vijf behoeften fysiologisch, veiligheid, liefde en erbij horen, achting en zelfactualisatie . De hiërarchie loopt van de meest basale tot de meest geavanceerde behoeften. Het uiteindelijke doel is om het hoogste niveau van de hiërarchie te bereiken, namelijk zelfactualisatie.
Volgens de zelfdeterminatietheorie ligt hieronder een fundament van drie universele psychologische basisbehoeften: de natuurlijke behoefte aan verbondenheid, competentie en autonomie.
Lichamelijke behoeften (Physiological Needs); Maslow doelt met de zogenaamde fysiologische behoeften op de meest basale behoeften van de mens om het menselijk lichaam te kunnen laten functioneren. Denk daarbij aan de lichamelijke behoeften als lucht, voedsel, slaap en de mogelijkheid om naar het toilet te gaan.
ABC-model voor werknemersmotivatie
Ze gaat ervan uit dat de autonome motivatie van mensen afhankelijk is van de vervulling van 3 psychologische basisbehoeften: autonomie, betrokkenheid en competentie. De theorie biedt een universeel kader voor persoonlijkheids- en motivatieanalyse.
We noemen dit de basisbehoeften: lichamelijke behoeften: eten, drinken, beweging, slaap,... behoefte aan affectie: knuffels, liefde, warmte,… Een kind wil niet alleen affectie krijgen, maar ook geven.
Luisteren, vertrouwen bieden, optreden als het echt nodig is, uitnodigende omstandigheden creëren, het goede voorbeeld zijn, uitdagen en ondersteunen zijn belangrijke pedagogische voorwaarden voor het ontstaan van goede relaties. Kinderen willen laten zien wat zij kunnen en zichzelf als effectief ervaren.
Nadat aan de fysiologische en veiligheidsbehoeften is voldaan, komt het derde niveau van menselijke behoeften op sociaal niveau. Dit niveau omvat gevoelens van verbondenheid .
Voedsel, water, kleding, slaap en onderdak zijn de basisbehoeften voor iemands overleving. Voor veel mensen kunnen deze basisbehoeften niet worden vervuld zonder de hulp van liefdadigheidsorganisaties.
In het fundament van Maslow´s piramide liggen de primaire levensbehoeften van een mens zoals eten, drinken, zuurstof en slaap. Zonder de basis levensbehoeften zou een mens niet goed kunnen functioneren. Vaak worden deze behoeftes met een salaris bevredigd, zo kunnen zij eten, drinken en een plek om te slapen betalen.
Goederen zijn tastbaar of materieel. Dit betekent dat we goederen kunnen aanraken. Denk hierbij aan een televisie, een wasmachine of een hamburger.
Sociale behoeften zijn: waardering ontvangen, respect ontvangen, erbij horen, aandacht, gelijkwaardigheid, gehoord en gezien worden, je geaccepteerd voelen, gewaardeerd worden, van belang zijn, iets betekenen voor een ander, vertrouwen ontvangen.