De Nederlandse overheid kent verschillende bestuurslagen: de rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast zijn er nog instellingen die door de overheid gefinancierd en bestuurd worden, zoals gemeenschappelijke instellingen maar ook privaatrechtelijke organisaties (stichtingen, B.V.'s).
De Rijksoverheid bestaat uit ministeries, uitvoerende diensten (bijvoorbeeld de Belastingdienst), inspecties, de Hoge Colleges van Staat en adviescolleges.
Het gaat hierbij in Nederland om de Rijksoverheid, gemeenten, provincies en waterschappen.
Organisatie. Het UWV is een zelfstandig bestuursorgaan dat valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid SZW. De medewerkers van het UWV vallen onder het private arbeidsrecht. Zij hebben een arbeidsovereenkomst maar krijgen vanaf 2020 de 'status' van ambtenaar.
Op MijnOverheid bekijkt u gegevens die over u bekend zijn bij de Nederlandse overheid. Onder 'Identiteit' vindt u bijvoorbeeld persoongegevens zoals uw burgerservicenummer (BSN) en uw adresgegevens.
Hieronder vallen bijna alle overheidsinstanties, zoals bijvoorbeeld ministeries, waterschappen, provincies, gemeentes, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de politie. Ook particuliere instellingen met een overheidstaak vinden wij een overheidsorganisatie.
Een waterschap is een overheidsorganisatie, net zoals de Rijksoverheid, de provincies en de gemeenten. Een waterschap zorgt voor het waterbeheer in een bepaald gebied.
Tennet, NS en Schiphol. Drie voorbeelden van zogeheten staatsdeelnemingen. Dat zijn bedrijven waar de Nederlandse staat aandelen van in handen heeft.
Enig aandeelhouder van de NV Nederlandse Spoorwegen is de Nederlandse Staat. De aandeelhoudersrol van de vennootschap wordt vervuld door het Ministerie van Financiën. Op de relatie met de Algemene Vergadering is het gemitigeerde structuurregime van toepassing, evenals de statuten.
Daarbij zitten zeven banken uit Nederland: ING, Rabobank, ABN AMRO, De Volksbank, Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank), Nederlandse Waterschapsbank (NWB Bank) en Leaseplan.
Voorbeelden van semioverheidsorganisaties zijn woningcorporaties, ziekenhuizen en instellingen voor bijzonder onderwijs (het openbaar onderwijs valt onder de overheid).
TNO is een ZBO zonder openbaar gezag die voor een substantieel deel wordt gefinancierd vanuit 's Rijks begroting. De financiële relatie tussen de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en TNO wordt bepaald door artikel 21 van de TNO-wet *en artikel 7 van het TNO-besluit 1986 *.
Drinkwater is een publieke voorziening, zo is vastgelegd in de Drinkwaterwet. Dat betekent dat drinkwaterbedrijven eigendom zijn van de overheid en niet geprivatiseerd mogen worden. In de praktijk komt dit erop neer dat provincies en gemeenten aandeelhouders zijn van drinkwaterbedrijven.
De Rijksoverheid, ook wel het Rijk genoemd, is de landelijke overheid. Bij het Rijk werken ongeveer 150.000 ambtenaren. Ambtenaren op de ministeries bereiden beleid en wetgeving voor. Bij uitvoerende diensten voeren ambtenaren het beleid uit.
Het CBR is een publieke dienstverlener die werkt volgens de principes van 'Prettig contact met de overheid'. Tot 2013 was het CBR een privaatrechtelijke stichting; sindsdien is het CBR een gecentraliseerde publiekrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan (zbo). Het CBR is volledig tariefgefinancierd.
De Belastingdienst is onderdeel van de Rijksoverheid. Onze organisatie is een directoraat-generaal (DG) van het ministerie van Financiën. De Belastingdienst zelf bestaat uit verschillende directies. Deze directies richten zich op een deel van de taken van de Belastingdienst.
Openbaar onderwijs
Het nationaal onderwijsstelsel wordt (zo goed als) volledig door de overheid bekostigd. Volgens het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft een nationaal onderwijsstelsel niet als doel om tegen vergoeding werkzaamheden te verrichten voor ouders en leerlingen.
De overheid is het uitvoerend apparaat van de Staat.
Ambtenarensalarissen worden gefinancierd uit de belastinginkomsten van burgers en bedrijven, beheerd via de overheidsbegroting. De economie, politieke beslissingen en maatschappelijke behoeften beïnvloeden hoe deze middelen worden toegewezen.