Een melanoom kan op alle leeftijden voorkomen, maar meestal tussen de 30- en 60-jarige leeftijd. Een melanoom ontstaat uit kwaadaardig geworden pigmentcellen (
Je hebt een erfelijke aanleg voor melanoom. Je hebt een lichte huid, lichte ogen, sproeten, lichtblond of rood haar en je verbrandt snel zodra je in de zon bent. Je hebt meer dan 100 moedervlekken of 5 of meer onrustige moedervlekken: atypische naevi. Je hebt een aangeboren moedervlek die groter is dan 20 centimeter.
Het is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Huidkanker ontstaat meestal in de cellen van de opperhuid. Dit is de bovenste laag van de huid.
Hoe ziet huidkanker eruit? Huidkanker ziet eruit als een vlekje, plekje of knobbeltje op je huid dat er anders uitziet dan normaal. Veel van dat soort plekjes kunnen onschuldig zijn. Het kan gaan om een bobbeltje dat een lichtere kleur heeft.
Overleving huidkanker
Tien jaar na de diagnose is ongeveer 90% van de patiënten met PCC nog in leven. Voor melanoom is er over de jaren een duidelijke verbetering in de overleving. Aan basaalcelcarcinoom (BCC) overlijden in principe geen patiënten (en de overleving is om die reden niet getoond).
Actinische keratose, (actinisch = door zon veroorzaakt en keratose; verhoorning) wordt ook wel “zonneschade” van de huid genoemd. Deze aandoening wordt beschouwd als een voorstadium van huidkanker.
Stadium 1: De kankercellen zitten zeer oppervlakkig in de huid. Stadium 2: De kankercellen zitten dieper in de huid. Stadium 3: De kankercellen zitten ook in lymfeklieren. Stadium 4: De kankercellen zitten ook op andere plekken in het lichaam.
Basocellulair carcinoma: Dit is de vaakst voorkomende vorm van huidkanker, maar gelukkig genoeg ook de minst gevaarlijke. Het ziet eruit als een roze bultje met een glimmende parelachtige rand. Verder kan het ook lijken op een wondje dat maar niet wilt genezen met schilferende korst.
De huisarts kan zo meestal al zien of een plek wel of geen huidkanker is. Soms haalt de huisarts een klein stukje uit de plek weg (een biopt). Bij een moedervlek haalt de huisarts meestal de hele plek weg.
Verdachte plekjes kunnen veranderende moedervlekken zijn, ruwe plekjes die niet weggaan, veranderingen aan bestaande huidafwijkingen of wondjes die niet meer genezen. Bij twijfel is het goed om even langs de huisarts of dermatoloog te gaan. Huidkanker is goed te genezen als je er op tijd bij bent.
Het zijn rode of huidkleurige glanzende plekjes, waar na verloop van tijd een korstje of wondje in kan ontstaan. De plekjes groeien langzaam. Soms is er jeuk of zijn de plekjes wat gevoelig.
U kunt een melanoom herkennen als een sterk afwijkende moedervlek, of een nieuw ontstane moedervlek die verandert. Vaak gaat dit gepaard met jeuken of bloeden van de moedervlek. Een melanoom kan ontstaan door zonverbranding (vooral in de vroege jeugd) en zonnebankgebruik. Ook erfelijkheid kan een rol spelen.
Bij 12 van de 100 mensen met huidkanker gaat het om een melanoom. Bij een melanoom krijg je vaak plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid. De vlek groeit snel.
Huidkanker is vaak het gevolg van te veel blootstelling aan UV-straling. Bescherming tegen overmatige blootstelling aan de zon is daarom van groot belang. Daarnaast moet je veranderingen van moedervlekken en andere plekjes op de huid in de gaten houden.
Chronische kankerpijn wordt ook aanhoudende pijn genoemd en is altijd aanwezig.Naast aanhoudende pijn kunt u ook last hebben van doorbraakpijn bij kanker. Doorbraakpijn is pijn die vaak plotseling opkomt en snel weer verdwijnt of minder wordt. Het is pijn die boven op pijn komt die u al langer heeft (chronische pijn).
De alarmsymptomen die zullen worden besproken zijn: orale en mondmotorische afwijkingen, dysfagie, odynofagie (=pijn bij slikken), spugen, recidiverende KNO- en luchtwegproblematiek, afwijkende defecatie zoals diarree, obstipatie, ontkleurde ontlasting, bloedbijmenging en neurologische symptomen zoals hoofdpijn, ...
Om te onderzoeken of je al dan niet kanker hebt, gebeurt meestal een biopsie of een punctie. Daarnaast helpen beeldvorming (onderzoeken zoals CT-scan, MRI, echografie ) en laboratoriumonderzoek (zoals bloed- of urineonderzoek) je arts om een diagnose te stellen en om de beste behandeling te kiezen.
Kanker is een ingrijpende ziekte. Soms ontstaan er psychische klachten na een melanoom zoals angst, somberheid, boosheid, vermoeidheid en concentratieproblemen.
Voorlopers van huidkanker: Actinische keratosen
Actinische keratosen zijn kleine, ruw aanvoelende plekjes op de huid. Deze voorlopers van huidkanker hebben vaak ook een lichtbruine kleur. Ze zitten bovendien in de bovenste laag van de huid, de hoornlaag. Daarom voelt het ruw aan.
Plekjes, vlekjes, bobbels en knobbel ontstaan gedurende het leven bij iedereen. Doorgaans zijn dit goedaardige huidtumoren. Een goedaardige tumor is een plaatselijke ophoping van cellen. Goedaardige huidtumoren kunnen uit verschillende structuren bestaan zoals hoorn, vaten, pigment en bindweefsel.
De kans op uitzaaiingen is heel klein als het melanoom dunner is dan 0,8 millimeter. Bij dikkere melanomen is de kans op uitzaaiingen groter. Ook bij uitzaaiingen in de lymfeklieren is het nog mogelijk om beter te worden. Bij een uitzaaiing in andere organen is de kans daarop klein.
Bijvoorbeeld op een bleekroze bultje dat ruw aanvoelt. Soms zit er een schilferig wit plekje in het midden van het bultje. Maar een plaveiselcelcarcinoom kan er ook uitzien als een wondje of zweertje. Het wondje bloedt makkelijk en wordt langzaam groter.
Aanbeveling. De werkgroep is van mening dat bij verdenking door de huisarts op een melanoom de patiënt binnen twee weken gezien dient te worden door een dermatoloog of chirurg.