Als een kennis u vertelt dat ze stervende zijn (of u hoort dit van iemand anders) is het niet erg als u even niet weet wat u moet zeggen. Iets simpels zeggen of een klein gebaar is dan vaak genoeg. Het belangrijkste: wees eerlijk, oprecht en spreek vanuit het hart.
Het is belangrijk om iemand die stervende is te voorzien van troost en steun. Je kunt iets zeggen als: “Ik ben hier voor je” of “Je bent niet alleen, ik zal aan je zijde zijn”. Je kunt ook herinneringen delen of vertellen wat die persoon voor jou betekent.
Wees eerlijk
Als u echt niet weet wat u kunt zeggen tegen iemand die terminaal ziek is, zeg dan gewoon eerlijk dat u er op dit moment geen woorden voor heeft en even niet weet wat u moet zeggen. Hij / zij zal dat echt niet vreemd vinden. Hij / zij zal dat veel meer waarderen, dan dat u niets zegt of hem / haar mijdt.
In plaats van “veel sterkte”, kunt u ook zeggen “ik denk aan je” of “ik ben er voor je, ik hoop dat je me weet te vinden als ik iets voor je kan doen”. Dit is passender wanneer u dichter bij de nabestaanden staat.
Rust en vertrouwen zijn erg belangrijk. Het helpt de stervende als hij/zij voelt dat hij/zij kan gaan. Als je merkt dat er nog dingen zijn die de stervende bezighouden (zoals zorgen of spijt), kijk dan of je daarover kunt praten. Misschien heeft de stervende behoefte aan een geestelijk verzorger.
Onrust en verwardheid
Het lijkt alsof iemand van alles beleeft of ziet, maar wat precies is niet duidelijk. Dit komt nogal eens voor in de laatste levensdagen en vooral in de laatste uren. Vaak maakt de stervende kleine (hand)bewegingen, alsof hij iets wil plukken of aanwijzen.
Omgaan met iemand die terminaal is betekent ook luisteren
Of gewoon iets met je willen delen. Laat weten dat je altijd klaar staat om te luisteren. En laat ook weten dat je dit zeker niet als een bezwaar ziet. Geef hem of haar de vrijheid om jou te benaderen op het moment dat hij of zij daar behoefte aan heeft.
Met innige deelneming.Gecondoleerd met dit enorme verlies.Heel veel sterkte gewenst in deze moeilijke tijd.Ik wens je veel kracht bij het verwerken van dit verdriet.
Meestal zijn de ogen halfopen en hebben ze een doffe en waterige uitstraling. Dit wordt veroorzaakt doordat de stervende niet in staat is om de ogen volledig te sluiten. Het resultaat is een starende blik die vaak wordt geassocieerd met het naderende einde van het leven.
“Heel veel sterkte, ik zal [bepaalde eigenschap van overledene] nooit vergeten” “Ik zal de herinneringen aan [overleden persoon] voor altijd koesteren” “Laat me weten wat ik voor jullie kan betekenen, heel veel sterkte voor jullie toegewenst”
“ Ik denk elke dag aan je .” “Als je wilt praten, sta ik open voor je.” “Je hebt mijn onwankelbare steun.” “Je bent belangrijk voor me en ik geef heel veel om je.”
Een stervende heeft meestal weinig of geen behoefte meer aan eten en drinken. Hij of zij kan snel vermageren. De wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in hun kassen te liggen. Dit is natuurlijk en hoort bij het sterven.
In de laatste fase van je leven kun je palliatieve terminale zorg krijgen. Deze fase begint als de arts inschat dat je nog ongeveer 3 maanden te leven heeft. De laatste fase kan in werkelijkheid ook (veel) korter of langer duren.
Het is wel onduidelijk of stervende patiënten nog kunnen begrijpen wat ze horen. Vele mensen verliezen in de laatste uren voor hun dood het bewustzijn, waarbij ze dus niet meer kunnen reageren op de woorden van de geliefden aan hun sterfbed. Maar intuïtief voelen vele mensen aan dat de stervende hen toch nog kan horen.
Lichamelijke tekenen van sterven
De volgende symptomen zijn vaak een teken dat de persoon op het punt staat te sterven: Ze kunnen hun ogen vaak sluiten of ze kunnen halfopen zijn . Gezichtsspieren kunnen ontspannen en de kaak kan zakken. De huid kan erg bleek worden.
Hoe lang blijft de ziel bij het lichaam? Sommige culturen denken dat geesten op aarde kunnen blijven om te waken over hun geliefden of om onafgemaakte zaken af te handelen. Hoe lang een geest op aarde blijft, kan een paar dagen tot meerdere jaren zijn. Dit is per cultuur verschillend.
Meestal sterven mensen rustig. In gemiddeld twee tot drie dagen nemen hun krachten af, worden ze suffer en slapen ze meer, tot de slaap overgaat in de dood. Maar helaas gaat het niet altijd zo. Patiënten met kanker bijvoorbeeld hebben vaak pijn.
Uiteindelijk houden alle lichaamsfuncties ermee op: de ademhaling komt tot stilstand, het hart stopt met kloppen, het bloed stroomt niet langer en geleidelijk aan dooft de hersenactiviteit. Na de laatste ademhaling trekt de kleur helemaal weg uit het gezicht, de gestorvene wordt 'doodsbleek'.
Tijdens leven is er een constante aan en afvoer van vocht naar en van het oog. Bij een overledene is geen sprake meer van aanvoer.Via de natuurlijke weg heeft dus alleen maar afvoer plaats.Deze afvoer zorgt ervoor dat een oog “inzakt”.