Verminderde behoefte aan eten en drinken Ze kunnen snel in gewicht afnemen. Het lichaam verandert: de wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in hun kassen te liggen. Vochttekort leidt normaal gesproken tot dorst, maar in de stervensfase treedt dit dorstgevoel niet of nauwelijks op.
Mensen verliezen snel gewicht en hun lijf en gezicht veranderen. Zo vallen de wangen in, wordt de neus spits en komen de ogen dieper in de kassen te liggen. Normaal wanneer iemand niet genoeg vocht binnen krijgt leidt dit tot dorst maar in de stervensfase blijft het dorstgevoel uit.
Kort voor het overlijden houden ze vaak even op met ademhalen, soms zelfs wel een halve minuut. Dan slaken ze ineens een diepe zucht en ademen daarna weer verder. Het gezicht ziet er vaak heel rustig uit. Als de stervende toch onrustig of benauwd wordt, kan de arts rustgevende medicijnen geven.
Definitie. De stervensfase gaat in op het moment dat het overlijden zich onafwendbaar aandient en omvat de laatste dagen (tot zeven dagen) van het leven De aanbevelingen zijn gericht op wat haalbaar is om te doen in de laatste levensdagen.
Uiteindelijk houden alle lichaamsfuncties ermee op: de ademhaling komt tot stilstand, het hart stopt met kloppen, het bloed stroomt niet langer en geleidelijk aan dooft de hersenactiviteit. Na de laatste ademhaling trekt de kleur helemaal weg uit het gezicht, de gestorvene wordt 'doodsbleek'.
Wat gebeurt er met de darmen aan het einde van het leven? Aan het einde van het leven neemt de darmfunctie vaak af omdat de systemen van het lichaam uitvallen . Dit kan leiden tot verminderde spiercontrole, wat resulteert in incontinentie of constipatie. Bovendien kan de inname van voedsel en vocht afnemen, waardoor de ontlasting hard en droog wordt.
Hoe lang blijft de ziel bij het lichaam? Sommige culturen denken dat geesten op aarde kunnen blijven om te waken over hun geliefden of om onafgemaakte zaken af te handelen. Hoe lang een geest op aarde blijft, kan een paar dagen tot meerdere jaren zijn. Dit is per cultuur verschillend.
Snelle, zwakke polsslag. Koud aanvoelende, soms blauw verkleurde handen en voeten, lijkvlekken aan de achterkant van de benen en op de rug. Spitse neus (de huid over neus en jukbeenderen verstrakt). Dit wordt ook wel doodsmasker genoemd.
Wat gebeurt er in het lichaam? Het eerste wat gebeurt, is het stoppen van de ademhaling. Zonder de constante toevoer van zuurstof naar de longen en vervolgens naar de rest van het lichaam, treedt bewusteloosheid snel op.
Symbolische tekenen: Soms ervaren mensen symbolische tekenen van overledenen, zoals het plotseling verschijnen van veertjes, muntjes, vlinders of bepaalde nummerreeksen. Deze tekens kunnen vaak verschijnen op momenten dat mensen het nodig hebben of op speciale datums die belangrijk waren voor de overledene.
Omdat het bloed zich meer en meer terugtrekt naar de borst- en buikholte, kunnen handen, armen, voeten, benen en neus koud aanvoelen. Op de benen kunnen paarsblauwe vlekken ontstaan. De gelaatskleur wordt grauw en bij de laatste ademtocht trekt de kleur helemaal uit het gezicht weg ('doods - bleek').
Wanneer het hart de handdoek in de ring gooit en men technisch wordt doodverklaard, kan de overleden persoon een volledig begrip van de situatie hebben en zelfs mogelijk aanwezige toeschouwers horen.
Meestal sterven mensen rustig. In gemiddeld twee tot drie dagen nemen hun krachten af, worden ze suffer en slapen ze meer, tot de slaap overgaat in de dood. Maar helaas gaat het niet altijd zo. Patiënten met kanker bijvoorbeeld hebben vaak pijn.
Wanneer iemand het einde van zijn leven nadert, ervaart hij een verscheidenheid aan karakteristieke symptomen. Pijn, kortademigheid, angst, constipatie, verlies van eetlust, vermoeidheid en verandering in huidskleur en -textuur zijn er maar een paar.
Urine-incontinentie, constipatie en fecale incontinentie komen vaak voor aan het einde van het leven en komen voor bij maximaal 77% van de oudere patiënten met kanker die palliatieve zorg krijgen. Hoge percentages continentieverlies worden geassocieerd met functionele en cognitieve achteruitgang en een verminderde kwaliteit van leven.
Door de verminderde vochtinname zal de urineproductie van de persoon op natuurlijke wijze afnemen. Als gevolg hiervan kan de urine geconcentreerd en "thee"-kleurig worden. De persoon kan ook de controle over de urine en darmfunctie verliezen, omdat de spieren in dat gebied beginnen te ontspannen.
Gebroken ogen en het stervensproces
Een ander opvallend kenmerk van het doodsmasker zijn de gebroken ogen. Meestal zijn de ogen halfopen en hebben ze een doffe en waterige uitstraling. Dit wordt veroorzaakt doordat de stervende niet in staat is om de ogen volledig te sluiten.
Smeergedrag ontstaat vaak door plukgedrag, waarbij cliënten aan hun kleding of incontinentiemateriaal plukken, wat kan leiden tot smeren met ontlasting. Deze gedragingen gaan vaak samen: wanneer een cliënt zijn of haar kleding scheurt, kan hij of zij gemakkelijker bij het incontinentiemateriaal komen en dit uitsmeren.
In de palliatieve fase gaat de nadruk meer liggen op comfortzorg, het optimaliseren van je klachten en een verhoging van de kwaliteit van leven. Dit doen we door een optimale pijn -en symptoomcontrole na te streven.
Actieve hersencellen
De waargenomen hersenactiviteit loopt door tot wel dertig seconden nadat de persoon is overleden. Dat de hersenen nog zo veel activiteit laten zien nadat een patiënt dood is verklaard, is niet ongebruikelijk, legt Self uit.
U kunt bij het Nationaal Register Overledenen (NRO) persoonsgegevens opvragen van inwoners van Nederland die vanaf 1939 zijn overleden. Bijvoorbeeld voor stamboomonderzoek. In het register vindt u bijvoorbeeld geboortedata en adressen.
De geur van dood, oftewel lijklucht, is niet gevaarlijk. De bron die de geur veroorzaakt, zoals rottend vlees of een lichaam in ontbinding en het residu dat dit achterlaat (i.e. bloed, lichaamssappen etc.) vormt uiteraard wel een gevaar, maar de geur die wordt geproduceerd niet.