Het warme klimaat was het gevolg van de relatief grote hoeveelheid vulkanisme, waardoor grote hoeveelheden van het broeikasgas CO2 in de atmosfeer terechtkwamen.
Tijdens het Krijt was de aarde een 'broeikaswereld'. De temperaturen waren hoog, vooral op gematigde breedtes en zelfs aan de polen, waar ijs ontbrak. Omdat er geen ijs was en opgewarmd zeewater uitzet, was de zeespiegelstand wereldwijd hoger dan tegenwoordig.
De Winter stelde vast dat de watertemperatuur in Zweden ten tijde van de 'broeikas-periode' tijdens het Krijt schommelde tussen 15 en 27 graden Celsius, ruim 10 graden hoger dan vandaag.
De gemiddelde temperatuur van alle oppervlakte wateren op aarde bedroeg toen ongeveer 27°C. Ligt de temperatuur van het diepe zeewater op de oceaanbodem tegenwoordig rond tot iets boven het vriespunt, in het midden van het Krijt lag deze rond de 17°C.
Omdat het ijs ontbrak en het opgewarmde zeewater uitzet, was de zeespiegelstand veel hoger dan nu het geval is. Een groot deel van de continenten lag destijds onder ondiepe zeeën. Het Krijt is het tijdperk van de dinosauriërs.
Dit vulkanisme kan dus verklaren waarom de zeespiegel aanzienlijk hoger was dan de moderne oceaan, zelfs met het volledig smelten van de ijskappen. De andere mogelijke reden is dat het Krijt ook hogere vulkanische percentages kende bij mid-oceanische ruggen , wat ook zeewater zou hebben verplaatst en de zeespiegel zou hebben verhoogd.
Na het dinotijdperk volgde een broeikaswereld. Nadat een meteorietinslag een einde aan het dino-tijdperk maakte, warmde de aarde in korte tijd 5 graden op, om vervolgens 100.000 jaar lang warm te blijven. Het was misschien wel de enige keer in de geologische geschiedenis dat de opwarming sneller ging dan nu.
Het Jura is het tijdperk van de Stegosaurus, de Apatosaurus en de Allosaurus. Dat is 208 tot 146 miljoen jaar geleden. Het Krijt is het tijdperk van de Tyrannosaurus Rex, de Velociraptor en de Troodon. Dat is 146 tot 65 miljoen jaar geleden.
Tijdens het Krijt was het overal ter wereld een stuk warmer en vochtiger dan vandaag de dag. Dit zorgde voor veel dieren en planten voor ideale leefomstandigheden. De bloeitijd van de dino's zette vanuit het Jura dus gewoon door, ondanks dat er aan het eind van het Jura enkele soorten waren uitgestorven.
Van het Middelengelse chalk, chalke, van het Oudengelse ċealc, van het Proto-West-Germaanse *kalk, geleend van het Latijnse calx (“kalksteen”), op zijn beurt geleend van het Oudgriekse χάλιξ (khálix, “kiezelsteen”).
Het Krijt was een periode met een relatief warm klimaat en een hoge zeespiegel. In het water leefden tegenwoordig uitgestorven groepen dieren waaronder zeereptielen, ammonieten en rudisten. Op het land leefden diverse soorten dinosauriërs, tegelijkertijd verschenen veel van de moderne groepen zoogdieren en vogels.
Krijt (Calciumcarbonaat - CaCO3) bestaat uit calcium, koolstof en zuurstof. Wanneer het sterk verhit wordt in een vlam, ontleedt het in calciumoxide (CaO) en koolstofdioxide (CO2) gas, wat resulteert in een massaafname en de waargenomen verkruimeling tot fijn wit stof .
Zo'n 66 miljoen jaar geleden kwam een meteoriet op de aarde terecht. Dat gebeurde met zoveel kracht dat er jarenlang een donkere stof om de aarde heen hing. Het zonlicht kon daardoor de aarde niet meer bereiken. Planten gingen dood, daarna dieren en tot slot ook alle dino's.
Tijdens het Cretaceous Thermal Maximum (CTM) stegen de atmosferische koolstofdioxidegehaltes tot meer dan 1.000 delen per miljoen (ppm) vergeleken met het pre-industriële gemiddelde van 280 ppm. Stijgende koolstofdioxide resulteerde in een significante toename van het broeikaseffect, wat leidde tot hogere wereldwijde temperaturen .
Rond 10.000 jaar geleden was de aarde al een stuk warmer, ook al was de ijstijd toen 'pas' zo'n 1700 jaar voorbij. De permafrost smolt langzaam maar zeker, waardoor deze alleen in noordelijke gebieden aanwezig bleef.
Gemiddeld lag de temperatuur in de Kleine IJstijd in ons land zo'n 1 tot 2 graden onder de temperaturen van tegenwoordig. In de Grote IJstijden lag de jaargemiddelde temperatuur in West-Europa zo'n 10 graden lager dan nu. Daarna trad een stijging van de temperatuur op, vooral in de tweede helft van de twintigste eeuw.
Het klimaat en de continenten van het Krijt
Destijds was de aarde veel warmer dan nu en was er weinig tot geen ijs op de Noordpool of Zuidpool . De zeespiegel schommelde, maar was over het algemeen hoog. Soms was de zeespiegel zelfs 170 meter hoger dan nu. Er ontstonden ondiepe zeeën die sommige continenten verdeelden.
4,6 miljard jaar geleden ontstaan. Het is de op vier na grootste planeet in het zonnestelsel. Zo'n hemellichaam krijg je niet zomaar vernietigd. Over nog eens 4,6 miljard jaar, wanneer de zon het einde van zijn leven nadert en begint op te zwellen tot een rode reuzenster, zal de aarde er nog steeds zijn.
Het leven op aarde ontstond zo'n vier miljard jaar geleden. De eerste twee miljard jaar bestond dat leven enkel uit kleine, relatief simpele eencellige wezens. De cellen van deze bacterieachtige wezens, die prokaryoten worden genoemd, bevatten relatief weinig DNA en hadden geen celkern waarin dat DNA was opgeslagen.
De dinosauriërs van de laatste 10 miljoen jaar van het Krijt in Noord-Amerika behoren tot de bekendste ter wereld. Ze omvatten tyrannosaurussen zoals Tyrannosaurus, diverse kleine theropoden, ankylosauriërs, botkoppachycephalosaurussen, gehoornde en gefronste ceratopsiërs zoals Triceratops en "duckbilled" hadrosauriërs.
Er zijn in Nederland niet veel resten van dinosauriërs gevonden. Mogelijk zijn ze er wel, maar de afzettingen uit het Krijt, het dinotijdperk bij uitstek, liggen erg diep. Alleen in Zuid-Limburg komen (zee-)afzettingen uit het Krijt aan het oppervlak.
Maar nee, krokodillen zijn niet de afstammelingen van dinosaurussen. Krokodillen en dinosaurussen zijn neven met een gemeenschappelijke voorouder… bijna 250 miljoen jaar geleden!
Bij dinosauriërs is dit onmogelijk, omdat er geen dna meer te vinden is. Toch zouden er nieuwe dinosauriërs gemaakt kunnen worden, denkt een groep Amerikaanse wetenschappers. En daar hebben ze kippen voor nodig. Kippen hebben namelijk dezelfde voorouders als dino's.
De gemiddelde luchttemperatuur van de atmosfeer van de Aarde op grondhoogte was in de periode van 2014 tot 2023 ongeveer 1,19 °C (1,06–1,30 °C) hoger dan in de periode van 1850 tot 1900. Deze opwarming gaat gepaard met mondiale klimaatveranderingen, zoals veranderingen in de regenvalpatronen en woestijnvorming.
Tot de kern doordringen
Het wereldwijde klimaat waarin deze planten en dieren leefden, was ook heel anders: warmer, vochtiger en vrijwel ijsvrij. Tegenwoordig is de aarde duidelijk koeler dan in het Krijt, en ijskappen en gletsjers bedekken nog steeds grote delen van de polen.