Wanneer bevriest de zee? Terwijl zoet water bij 0°C in ijs wordt omgezet, bevriest zeewater met een zout- gehalte als dat van de Noordzee (ongeveer 35 gram zout per liter water) pas bij een watertemperatuur van -1,8 tot -2°C. De kans dat het Noordzeewater aan onze kust bevriest is overigens bijzonder klein.
Na 1963 zijn er in enkele winters nog wel wat ijswallen langs de kust gevormd maar zo extreem als in dat jaar is het tot nu toe niet meer geweest. De ijswallen langs de kust bereikten soms een hoogte van 2.5 meter! Onder deze prachtige natuurlijke brug ziet men de op dat moment nog niet geheel bevroren zee.
Afbrekend landijs. Het zogenoemde zeeijs vormt zich in het ondieper en rustiger water langs de kust. Zolang het ijs vastgehecht blijft aan het land is er niet veel aan de hand, hoewel sommige havens daardoor 's winters onbereikbaar zijn omdat ze volledig dichtvriezen, zoals Archangelsk aan de Russische Witte Zee.
Geologisch bewijs suggereert dat de oceanen minstens twee keer eerder bevroren zijn geweest . De laatste keer was ongeveer 650 miljoen jaar geleden. Genoeg eencellige organismen overleefden die gebeurtenis om de aarde opnieuw te bevolken, maar het fossielenbestand is niet goed genoeg om te kunnen zeggen of er andere, meercellige levensvormen waren die minder geluk hadden.
Water die opgeloste zouten bevat, zoals zeewater, bevriest veel later. Hoe meer zout het water bevat hoe langer het duurt voordat het stolpunt wordt bereikt. Zeewater bevriest pas bij gemiddeld -1.9 graden.
Zee-ijs komt voor in zowel het Noordpoolgebied als het Zuidpoolgebied. Daar is weinig tot geen zonlicht, waardoor de atmosferische omstandigheden koud genoeg zijn om de oceaan in de winter te laten bevriezen.
Bij 20% zout daalt het vriespunt zelfs tot -16 graden Celsius. Zo veel zout zit er in het zeewater echter niet. Ons zeewater bevriest pas als het water een temperatuur van gemiddeld -1,9 graden Celsius bereikt. Bovendien verandert de dichtheid van water bij afkoeling.
Zeewater bevat een hogere hoeveelheid onzuiverheden dan kraanwater en het vriespunt van een substantie (water) neemt toe wanneer onzuiverheden in de substantie toenemen . Daarom heeft zeewater een lager vriespunt van -2 of -4 graden Celsius en bevriest zeewater niet zo snel.
De Noordpool zelf is niks meer dan een bevroren water van de Noordelijke IJszee. Dit is de koudste zee ter wereld. Op de Zuidpool ligt ook ijs, maar daaronder ligt een heel groot stuk land : Antarctica.
Met temperaturen zo koud dat de zee op sommige plekken bevroor, is 1963 een van de koudste winters ooit gemeten. Met sneeuwstormen, sneeuwduinen, ijsblokken en temperaturen lager dan -20 °C was het kouder dan de winter van 1947 en de koudste sinds 1740.
Oceaanstromingen
Deze constante beweging van het oceaanwater helpt de watermoleculen ervan te weerhouden te bevriezen tot de enigszins stationaire staat van ijskristallen. Belangrijker nog, de oceaanstromingen pompen continu warm water van de equatoriale gebieden naar de koudere oceaangebieden.
Zee-ijs bedekt per jaar gemiddeld 6,5% (22,5 miljoen km²) van de wereldzeeën. Doordat de oceanen uit zout zeewater bestaan, vindt de bevriezing plaats bij een temperatuur van ten hoogste -1,8°C.
Je zou misschien denken: water bevriest toch bij nul graden, maar dat is niet altijd het geval. Om te kunnen bevriezen, moeten watermoleculen ergens een beginnetje van een ijskristal maken. In superschoon water gaat dat heel moeilijk, en dat bevriest daarom pas rond de min 40 graden (het smelt altijd bij nul graden).
Een rechtvaardige transitie vereist het beheer van de Noordzee als een gemeenschappelijke hulpbron. In plaats daarvan is momenteel 10,8% van het vermogen van de Noordzee in handen van staatsbedrijven en bezitten de energiegiganten BP, Shell ExxonMobil, Centrica, ConocoPhillips, Repsol en Total Energies 33,4%.
De winter van 1963 was de koudste winter allertijden als gekeken wordt naar de gemiddelde temperatuur. Ook op basis van het aantal dagen met lichte, matige en strenge vorst prijkt 1963 bovenaan het lijstje.
December 1962
Het IJsselmeer was vóór Kerst dichtgevroren. Tijdens de jaarwisseling waren er zware sneeuwstormen met huizenhoge sneeuwhozen. In het hele land raken dorpen geïsoleerd en veel noord-zuid verbindingen worden bedolven onder dikke lagen stuifsneeuw tot duinen van 2 tot 3 meter hoogte.
The Blue Lake in het zuiden van Nieuw-Zeeland wordt het helderse meer ter wereld genoemd. Het water is kristalhelder.
Waarom wonen er geen mensen op Antarctica? Dat komt omdat het op de zuidpool erg koud is. In de wintermaanden (van maart tot september) daalt de temperatuur er tot 50 à 60°C onder het vriespunt. Antarctica kent maar twee jaargetijden: zomer en winter.
De Marianentrog werd meermaals gemeten met behulp van echoloodpeilingen, sondes, ROV's of ook nog met een bathymetrische sonar, waarbij de resultaten varieerden tussen 10.900 en 11.034 meter. De in 2014 vastgelegde maximale diepte bedraagt 10.984 m ± 25 m.
Minstens 15 procent van de oceaan is een deel van het jaar bedekt met zee-ijs. Oceaanwater bevriest net als zoet water, maar bij lagere temperaturen. Zoet water bevriest bij 32 graden Fahrenheit, maar zeewater bevriest bij ongeveer 28,4 graden Fahrenheit , vanwege het zout erin.
Dus de belangrijkste reden waarom zeeën moeilijker te bevriezen zijn dan meren is dat je om een zee te bevriezen een enorme dikte water tot het vriespunt moet afkoelen, maar voor een meer hoef je alleen de bovenste laag af te koelen.
De individuele deeltjes waaruit zout bestaat (bekend als ionen) rangschikken zich rond de watermoleculen . Hierdoor beschermen ze de watermoleculen tegen interacties onderling, waardoor het minder waarschijnlijk is dat ze elkaar vinden en ijs vormen.
Gletsjerijs is blauw omdat het rode (lange golflengte) deel van wit licht wordt geabsorbeerd door ijs en het blauwe (korte golflengte) licht wordt doorgelaten en verstrooid . Hoe langer het pad dat licht aflegt in ijs, hoe blauwer het lijkt.
Meer dan 96% van het water op aarde is zout en bevindt zich in de oceaan. Slechts iets meer dan 3% van het water op aarde is zoet. Het meeste van dat zoete water (68,7%) is bevroren in gletsjers en ijskappen . Twee ijskappen, de Antarctica Ice Sheet en de Greenland Ice Sheet, bevatten meer dan 99% van het ijs op het aardoppervlak.
Het water rondom Antarctica is koud en zout. Die combinatie maakt het water zwaar. Het hoge zoutgehalte komt door de vorming van zee-ijs (bevroren oceaanwater) in de winter: het ijs bestaat alleen uit zoetwater, terwijl het zout in het oceaanwater achterblijft.