In de prehistorie gingen mensen schrikbarend vroeg dood. Tot ongeveer 30.000 jaar terug. Toen werd vermoedelijk een deel van de mensheid vijftig jaar oud en was er zelfs een groep die de tachtig of negentig haalde.
AMSTERDAM – Wetenschappers hebben in Spanje de overblijfselen gevonden van een oermens met een bijzonder hoge leeftijd. De 500.000 jaar oude resten van de bejaarde man van de soort Homo Heidelbergensis zijn gevonden in de Spaanse regio Atapuerca. Het individu heeft heeft waarschijnlijk de leeftijd van 45 jaar bereikt.
Het is ook een groot verschil met de levensverwachting in het verleden. Rond 1900 ligt de gemiddelde levensverwachting rond de 44 jaar, in de Middeleeuwen rond de 30 jaar. Dat laatste getal betekent trouwens allerminst dat de meeste mensen duizend jaar geleden rond hun dertigste sterven.
Omdat Vikingen niet oud werden trouwden ze al op jonge leeftijd: zo rond hun 16de jaar. Mannen werden vaak niet ouder dan veertig en vrouwen stierven vaal al voor hun dertigste jaar. Dit door ziekten, oorlog en geweld.
Wanneer de moderne mens precies is ontstaan, is nog altijd onderwerp van discussie. Vast staat dat het een relatief jonge soort is. De oudste fossielen zijn zo'n 130.000 jaar oud, maar er zijn vondsten die suggereren dat de moderne mens misschien al bijna 200.000 jaar geleden in Afrika ontstond.
Uiteindelijk zal de mens uitsterven. Volgens de meest optimistische schatting zal onze soort misschien nog een miljard jaar voortleven, maar haar einde vinden wanneer de uitdijende zon de planeet verhit tot een Venusachtige toestand. Een miljard jaar is wel een lange tijd.
De allereerste mensen waren waarschijnlijk wit, maar na verloop van tijd ontwikkelden mensen in verschillende delen van de wereld verschillende huidskleuren. In gebieden waar veel zonlicht is, zoals in Afrika, ontwikkelden mensen een donkere huidskleur om zichzelf te beschermen tegen de zon.
De Vikingen werden terecht gevreesd om hun meedogenloze rooftochten. Toch waren de Vikingen heel wat genuanceerder dan hun afschrikwekkende reputatie doet denken. Ze waren vrijgevochten, moedig, innovatief en echte ontdekkingsreizigers. Zo reisden ze de wereld rond tot aan Noord-Amerika en Azië.
levensverwachting in observatiejaren
Mannen werden in de jaren 1827–1828 gemiddeld 36,6 jaar, vrouwen 39,5 jaar; in 1840–1851 respectievelijk 36,1 en 38,5 jaar.
Voor vrouwen waren de risico's tijdens de zwangerschap en bevalling en 35% van hen overleefde de leeftijd van 30 jaar niet. De 31- tot 40-jarigen waren de 'middelbare' mensen van de Vikingtijd en 50 jaar oud zou als 'oud' worden beschouwd.
De enige gegevens waarover we beschikken betreffen Amsterdammers in de late zeventiende en achttiende eeuw: toen was de levensverwachting bij geboorte gemiddeld ongeveer 28 tot 32 jaar.
Oorzaken van vroegtijdig overlijden waren onder meer ondervoeding, ziektes, oorlog en een gebrek aan hygiëne. Waar gingen mensen vroeger aan dood? In het verleden waren er verschillende oorzaken van overlijden die vaker voorkwamen dan tegenwoordig.
Terwijl een 18-jarige vrouw een kans heeft van een op zeven om 100 te worden is die kans voor een vrouw van in de veertig een op tien.En voor zeventigers is die kans maar een op twintig. De reden dat de kansen voor jongeren hoger liggen, is dat zij nog veel meer jaren kun- nen profiteren van medische vooruitgang.
Er wordt aangenomen dat de gemiddelde leeftijd van de middeleeuwse mens rond de 35 jaar lag.
Alle mensapen hebben grote, met lucht gevulde zakken die aan het spraakkanaal vastzitten: keelzakken. Die grote keelzakken zorgen ervoor dat mensapen laag, luid en indrukwekkend kunnen klinken. Het halve bolletje aan het tongbot zorgt ervoor dat de verbinding tussen het spraakkanaal en de keelzak open blijft.
De eerste ontmoetingen begonnen ongeveer 8000 generaties geleden in het Paleolithicum toen ongeveer 75% van de sterfgevallen werd veroorzaakt door infectie, inclusief diarreeziekten die resulteerden in uitdroging en hongersnood. De levensverwachting was ongeveer 33 jaar .
Mannen. De middeleeuwse mannen zijn gemiddeld niet ouder dan 38 jaar geworden! Een enkeling werd ouder en bereikte soms de leeftijd van 70, maar de meeste mannen vonden hun dood tussen een leeftijd tussen 20 en 29 jaar.
“Over de gemiddelde leeftijd van de Romeinen heerst bijvoorbeeld veel discussie”, zegt demograaf Patrick De Boosere (VUB). “We moeten ons daarvoor behelpen met aantekeningen op grafstenen. Toch kunnen we ervan uitgaan dat men toen tussen de 26 en 30 jaar oud werd.
De dood lag overal op de loer. Kindersterfte, dijkdoorbraken, hongersnoden, stadsbranden, dodelijke ziekten, plunderende landsheren of grootschaliger oorlogsgeweld beheersten het dagelijks leven.
Knoet de Grote is zo'n grote naam dat hij onbetwist de machtigste Viking in de geschiedenis is. Hoewel hij niet de oudste zoon was van Sven Gaffelbaard, slaagde hij erin een enorm rijk te verenigen. Knoet de Grote werd gekroond tot koning van Denemarken, Noorwegen en Engeland.
Natuurlijk stroomt er ook Vikingbloed door mijn aderen. Die Vikingen vestigen zich in de jaren 800 – 1100 bij hun ontdekkings- en handelsreizen, plunderend door heel Europa en nog verder. Bijna de helft van de Nederlanders heeft Scandinavisch bloed.
William Fitzhugh, conservator van de afdeling Antropologie van het Smithsonian's National Museum of Natural History, zegt dat de Vikingen verre van alleen maar brute barbaren in gehoornde helmen waren. Hoewel meedogenloos, gingen de aanvallen van de Vikingen meer over overleven dan over onderwerping , zeggen historici nu.
Vroeger had iedereen bruine ogen, maar ongeveer tienduizend jaar geleden werd er in Europa dankzij een genetische mutatie de eerste persoon met blauwe ogen geboren. Er zijn nu zo'n 150 miljoen mensen (2,2% van de wereldbevolking) met blauwe ogen op de wereld. Die stammen dus allemaal af van één Europeaan.
De oudste, ons bekende mensachtige, de Homo habilis, ontwikkelde zich zo'n 2,5 miljoen jaar geleden en dankt zijn naam ('handige mens') aan de werktuigen die hij gebruikte. Fossielen van deze eerste mens – en zijn (stenen) werktuigen – zijn opgegraven in de beroemde Olduvai Gorge in Oost-Afrika.
De eerste Nederlanders hadden een donkere huidskleur en lichte ogen. Dat ontdekten een groep van wetenschappers over de hele wereld. Een team van 125 wetenschappers over de hele wereld onderzocht het DNA van de eerste mensen, ook wel oermensen, uit West-Europa. DNA zit in alles wat leeft.