Hoogbegaafdheid is geen stoornis en komt daarom niet voor in de DSM. Er is dus ook geen sprake van een diagnose. Je kunt hoogbegaafdheid wel laten vaststellen aan de hand van een begaafdheidsonderzoek en/of IQ test.
Hoogbegaafdheid theorie
Belangrijkste criteria: hoge intelligentie, motivatie èn creativiteit.
Hoogbegaafdheid betekent dat je snel denkt en je ingewikkelde dingen goed kan begrijpen. Je werkt graag zelfstandig, bent nieuwsgierig en hebt veel motivatie. Ook ben je gevoelig en ervaar je veel emoties. Je vindt het fijn om dingen te bedenken, maken of te ontwikkelen.
Veel mensen zien het als een manier om hun hoogbegaafdheid te kunnen bewijzen. Misschien voelt het alsof je dan pas mag vinden en zeggen dat je hoogbegaafd bent. Maar hoogbegaafdheid komt niet altijd naar voren in een IQ-test. Sommige hoogbegaafden scoren zelfs laag op een IQ-test, ook al hebben ze een hoog IQ.
Begaafde personen scoren doorgaans in de hogere percentielen, vaak boven de 130, wat wijst op geavanceerde intellectuele capaciteiten. Voor volwassenen die hun cognitieve sterktes willen begrijpen, kan een IQ-test zoals de WAIS een cruciaal hulpmiddel zijn bij het herkennen van begaafdheid en gerelateerde kenmerken.
In Nederland komt dat neer op ongeveer 430.000 hoogbegaafde mensen. Hoogbegaafdheid kan worden vastgesteld met behulp van een IQ-test. Vaak veronderstelt men bij hoogbegaafden dat ze wel uitzonderlijk hoog moeten scoren op IQ-tests, dus een score hoger hebben dan 130.
Hoogbegaafde kinderen vinden het vaak leuk om woordspelletjes te doen en tegenstrijdigheden te signaleren. Redenen en achtergronden willen begrijpen: De creatieve gedachten van hoogbegaafde kinderen zorgen ervoor dat ze over allerlei zaken nadenken. Hierdoor kunnen ze regels en tradities in twijfel trekken.
Een groot aantal heeft problemen gerelateerd aan hoogbegaafd zijn, zoals stress en burnout, depressie, eetproblemen, concentratieproblemen, slaapproblemen, eenzaamheid, angstklachten als faalangst, leerproblemen, onzekerheid, stemmingswisselingen, overgevoeligheid, relatieproblemen, minderwaardigheidsgevoelens, ...
Een autismespectrumstoornis (ASS) komt voor bij kinderen met alle intelligentieniveaus, dus ook bij hoogbegaafde kinderen. Echter: niet alle kinderen die hoogbegaafd zijn, hebben ook een autismespectrumstoornis.
Hoogbegaafde kinderen hebben een verhoogde gevoeligheid voor sommige prikkels uit hun omgeving. Dit kan leiden tot zowel over- als onderprikkeling. Overprikkeling kan zich uiten in agressief gedrag of prikkelbaarheid. Onderprikkeling daarentegen zorgt voor verveling, dagdromen en onoplettendheid.
Slimme mensen storen zich niet aan zulke dooddoeners, maar stellen zich open op. Ze luisteren ze aan en zien ze als startpunt van een gedachte. Ze passen altijd een inductieve manier van denken toe. Ze ontleden uitspraken door vervolgvragen te stellen en conclusies uit af te leiden.
Elk leerniveau kan gekoppeld worden aan een gemiddeld IQ: een vmbo-t leerling heeft bijvoorbeeld een gemiddeld IQ tussen de 100 en 107, een havoleerling tussen de 108 en 115 en een vwo-leerling heeft een gemiddeld IQ vanaf 118.
'Intelligentie hebben kinderen namelijk voornamelijk te dan- ken aan de genen die zij van hun moeder hebben geërfd. ' 'Vrouwen hebben twee X-chromosomen, terwijl mannen een X-Y-paar hebben', zo begint de verklaring. 'Op het X-chromosoom zitten tientallen genen die invloed hebben op intelligentie.
De simpelste manier om te testen of je hoogbegaafd of hoogintelligent bent of niet, is het maken van een goede intelligentietest. Uit zo'n test rolt dan een IQ-score en wanneer die dan 132, 135, 140 of hoger is (afhankelijk van het type test), kun je ervan opaan dat je hoogintelligent bent.
Dat hoort geen probleem in de ontwikkeling te zijn! Een kind dat snel informatie adequaat kan verwerken en snel verbanden ziet, wordt vaak getest op hoogbegaafdheid. Bij een IQ test met een uitslag van 135 mag het kind zich meergebaafd noemen en bij hoger dan 140 mag het kind zich hoogbegaafd noemen.
Begaafde volwassenen verschillen intellectueel van anderen en zijn meer verfijnde, meer globale denkers die het vermogen hebben om te generaliseren en de complexe relaties in de wereld te zien . Begaafde volwassenen hebben een verhoogd vermogen om de schoonheid en het wonder in ons universum te waarderen.
Hoogbegaafdheid uit zich in het creatief denken, originaliteit en het vermogen om buiten reguliere kaders te denken. Hoogbegaafden hebben een sterk rechtvaardigheidsgevoel en accepteren regels en tradities niet zomaar. Er moet een reden voor gegeven worden. Hoogbegaafde leerlingen hebben een hoog leertempo.
Intelligentie gaat niet alleen over een hoog IQ. Het gaat ook over het vermogen om kritisch te denken, van fouten te leren en complexe situaties te navigeren. Het is niet alleen mogelijk, maar ook gebruikelijk voor mensen met een gemiddeld of zelfs ondergemiddeld IQ om zeer intelligent te zijn, omdat ze de vaardigheden hebben die nodig zijn om te slagen in het leven.
Vorige week heeft Rory Bidwell, een jongen van 12 uit het Verenigd Koninkrijk, wereldwijd het nieuws gehaald met een IQ-score van 162. Daarmee scoort hij hoger dan Albert Einstein, die naar verluidt een IQ had van 160.